Schedel van het Beleg van Alkmaar (1573)
Een bijzondere vondst onder de grond van Alkmaar
In de zomer van 2010 deden archeologen een bijzondere ontdekking op de Paardenmarkt in Alkmaar. Tijdens graafwerkzaamheden vonden ze twee oude massagraven. In het ene graf lagen 22 mensen begraven, in het andere negen. Een deel van de skeletresten vertoonden sporen van strijd. Bij twee schedels werden zelfs kogels aangetroffen.
Beleg van Alkmaar
De skeletten bleken afkomstig te zijn van de belegering van Alkmaar door de Spaanse troepen in 1573. Toen probeerde het Spaanse leger de stad in te nemen. Maar dat lukte niet. Het leger van Willem van Oranje wist de Spanjaarden te verslaan en te verjagen. Alkmaar was daarmee één van de eerste steden in Holland die de Spaanse bezetter verdreef. Het is hiermee een keerpunt in de tachtigjarige oorlog.
Wie waren de mensen in het graf?
Na de ontdekking van het massagraf wilden onderzoekers weten wie de slachtoffers waren. De Vrije Universiteit van Amsterdam deed hier onderzoek naar met een isotopenonderzoek. Ze keken naar sporen in de botten, zoals bepaalde stoffen (isotopen), om te ontdekken waar de mensen vandaan kwamen. Wat bleek? Van het grote massagraf bleken de slachtoffers afkomstig te zijn uit de omgeving van Alkmaar. Dus geen Spanjaarden, maar lokale militie of schutterij.
Ook het Nederlands Forensisch Instituut deed onderzoek; zij onderzochten de impact van een schot met een loden kogel op een schedel. Om dat te testen, schoten ze met een replica musket op een plastic bol die gevuld was met gelei. Deze bol leek qua fysieke eigenschappen op een echt schedel. Hierdoor kon de impact van musket onderzocht worden. Het toegebrachte letsel bleek overeen te komen met die van de schedels uit het graf in Alkmaar.
3D-scan van schedel
Sinds kort is er in het Nationaal Militair Museum een 3D-scan te zien van één van de gevonden schedels, samen met de kogel die deze man waarschijnlijk heeft gedood. Sinds de invoering van musketten was het mogelijk om tegenstanders vanaf een grote afstand ijzeren kurassen te doorboren en tegenstanders te doden. Het was een nieuwe fase in de ontwikkeling van wapens zoals die nog steeds doorgaat.
De 3D-schedel in ons museum is een replica van de schedel uit de collectie van Archeologie Alkmaar.
"Oorlog is geen spelletje, het is een zaak van leven of dood." Mathieu Willemsen, conservator
