De voorgangers
van de F-16
Voordat de F-16 in 1979 in gebruik werd genomen, vloog de Koninklijke Luchtmacht met twee typen jachtvliegtuigen: de Northrop NF-5 en de Lockheed F-104G Starfighter.
NF-5 en F-104G Starfighter
Nederland kreeg in totaal 138 Starfighters en 105 NF-5’s. De NF-5 was een jachtbommenwerper en de Starfighter was vooral bedoeld om op grote hoogte met hoge snelheid vijandelijke vliegtuigen te onderscheppen.
Opvallend is dat de Amerikaanse luchtmacht, de US Air Force, zelf beide typen vliegtuigen niet of nauwelijks voor gevechtstaken gebruikte. Zo was de Starfighter vooral een exportproduct en werd de F-5 vooral bij lessen en trainingen ingezet. Door zijn wendbaarheid was de NF-5 heel geschikt om Russische MiG-21’s te simuleren.
Ontwikkeling en vooruitgang
Er zijn tal van redenen waarom een nieuw vliegtuig ontworpen wordt. Er kan een behoefte zijn aan een nieuw toestel omdat de luchtmacht nieuwe taken krijgt. Ook kan er sprake zijn van een tegenstander die beter presteert.
Ondertussen zorgt de technologische ontwikkeling ervoor dat vliegtuigen steeds hoger, verder en harder kunnen vliegen. Nieuwe technologieën leiden ertoe dat vliegtuigen verder kunnen kijken met radars en dat vliegtuigen geavanceerdere bewapening krijgen. Maar ze worden door al deze techniek ook gecompliceerder en duurder. Dat maakt het een complex en dynamisch geheel.
In de competitieve Amerikaanse vliegtuigindustrie werden daarom, met name in de eerste decennia van de Koude Oorlog, veel verschillende vliegtuigen ontworpen. Niet alleen de competitieve industrie, maar ook de persoonlijke ervaringen van ontwerpers en individuele belanghebbenden hadden invloed op de ontwerpen. Zo komt de Starfighter voort uit ervaringen van de US Air Force in de Koreaanse Oorlog, en de F-16 uit de ervaringen in de Vietnamoorlog. Na beide conflicten pasten de Amerikanen hun opgedane kennis toe, en in beide gevallen resulteerde dat in verschillende typen nieuwe vliegtuigen.
Snelheid en wendbaarheid
De F-16 lijkt weinig op zijn voorganger, de Starfighter. De Starfighter is vooral ontworpen om hoge snelheden te kunnen halen met een groot klimvermogen. Hij ziet er uit als een raket met kleine scherpe vleugeltjes. De F-16 daarentegen heeft veel grotere vleugels met een grotere spanwijdte. Deze verschillen in het ontwerp zorgen er voor dat de F-16 een lagere topsnelheid heeft, maar de F-16 is hierdoor wel een stuk wendbaarder dan zijn voorganger. Het is een breed inzetbaar vliegtuig; precies wat een kleine maar ambitieuze luchtmacht nodig had.
F-16: 50 JAAR FAST FORWARD
Ontwikkeling F-16 te zien in het museum
Dat het ontwerp van de F-16 succesvol is, blijkt wel uit het feit dat hij al meer dan veertig jaar wordt ingezet door de Nederlandse luchtmacht. In ons museum kun je zowel de F-16 als de NF-5 en de Starfighter bekijken, om zelf de verschillen te ontdekken.
"De F-16 is door zijn veelzijdigheid en lange staat van dienst één van de meest succesvolle vliegtuigen van zijn generatie." Alfred Staarman - Conservator
