Grenadiers en Jagers: een eeuwenoude elite-eenheid

Het huidige Garderegiment Grenadiers en Jagers is een samensmelting van de Grenadiers en Jagerseenheden die in 1829 zijn opgericht door koning Willem I. Sinds 1948 zijn ze benoemd tot Garde regimenten en sinds 1995 zijn ze onder de huidige naamstelling bekend. De grenadier gaat echter veel verder terug in de tijd.

Een nieuw type infanterist

Tot 1674 bestond de infanterie uit musketiers die met een lontslotgeweer schoten en piekeniers die met een lange piek vochten. Dat jaar kwam er een nieuw type infanterist bij: de grenadier. Grenadiers behoorden tot de elite van de infanterie en hadden naast een geweer een handgranaat tot hun beschikking. Voor elke 100 infanteristen moesten 20 grenadiers aanwezig te zijn; vanaf het midden van de 18e eeuw zouden de grenadiers worden samengebracht in eigen compagnieën binnen het regiment.

Een opengesprongen handgranaat, met de houten buis waar een gloeiend lont in werd gedaan voor de ontploffing.

Deze handgranaat bestond uit een holle gietijzeren bol, gevuld met buskruit. Met behulp van een gloeiende lont kon de handgranaat worden ontstoken en vervolgens richting de vijand worden geworpen, waar de granaat ontplofte. Om de handgranaat te kunnen bedienen werd de bewapening en uitrusting van de grenadier aangepast. Omdat de hoed met rand in de weg zat bij de werpbeweging, werd de grenadier voorzien van een mijter. Daarnaast kreeg zijn geweer een draagriem zodat hij deze over de schouder kon dragen tijdens het granaatwerpen. Ook werd op de riem voor de borst een messing houder gemonteerd, waar een gloeiend stuk lont in kon worden opgeborgen.

Tegeltableau met een grenadier, 1711-1751.

Robuust en braaf

De grenadier hoorde tot de elite, en kreeg twee stuiver per week meer dan zijn mede-soldaten. Daarnaast hadden de grenadiers het voorrecht om bij de kazernes als eerste te mogen kiezen waar zij zouden slapen, en waren ze vrijgesteld van allerlei werkzaamheden in de fortificaties. Grenadiers moesten behoren tot de ‘robuuste en braafste’ soldaten en gemiddeld van lengte zijn: tussen de 167 en 170 cm lang.

We zien dus dat de grenadiers altijd al een elite-eenheid zijn geweest, zoals dat tegenwoordig nog steeds is; dit jaar zijn ze meer dan 400 jaar aanwezig bij de Nederlandse infanterie.

Conservator NMM Mathieu Willemsen
"Al vanaf 1674 horen de Grenadiers tot de elite van de infanterie. Het is niet voor niets dat zij tegenwoordig tot een garderegiment horen." Mathieu Willemsen, conservator